نماز 

قبل از وارد شدن در نماز باید به چند نکته توجه کرد:

بدن نمازگزار:

بدن انسان باید پاک باشد اگر بدن انسان به چیزهایی که نجس هستند مانندخون، ادرار و مدفوع و شراب و دیگر چیز هایی نجس آلوده شده باشد باید قبل از ورود به نماز بدن را پاک کند.(برای اطلاع از چیزهایی که بدن را نجس میکند و روش تطهیر آن مراجعه کنید به قسمت مربوطه در رساله مراجع)

نکته:اگر انسان بعد از ادرار و مدفوع خودش را تطهیر نکند بدن نجس است و نماز باطل است.

لباس نمازگزار:

لباس هم باید شرایطی داشته باشد، یک: نجس نباشد، دو: از اجزای حیوان حرام گوشت نباشد یا اجزایی از حیوان حرام گوشت در نماز همراه انسان نباشد(برای مثال اگر یک تار موی گربه یا سگ در لباس یا همراه انسان باشد نماز باطل است)، سه: لباس قصبی نباشد یعنی اگر مال دیگری است صاحب آن راضی باشد، چهار: لباس مردان از حریر خالص نباشد، پنج: نباید طلا در لباس یا همراه مرادان باشد که باعث بطلان نمازشان میشود(در غیر نماز هم استفاده از انگشتر و گردنبند طلا برای مردان حرام است.)(برای اطلاع بیشتر در مورد لباس نمازگزاز و احکام آن مراجعه کنید به قسمت مربوطه در رساله مراجع)

پوشش نمازگزار:

حد واجب پوشش برای مردان در نماز این است که عورتشان پوشیده باشد و روئیت نشود، اما در خانوم ها واجب است که هنگام نماز تمام بدن و موی سر پوشیده باشد، غیر از گردی جلوی صورت و دست ها از سر انگشتان تا مچ دست، و کف پاها از سر انگشتان تا مچ پا حتی اگر تنها باشند و نامحرمی آنجا نباشد. (توجه اگرچه نپوشاندن کف پاها از سر انگشتان تا مچ پا برای خانوم ها در نماز اشکال ندارد اما پوشاندن این قسمت پا جلوی نامحرمان واجب است)

مکان نماز:

مکان نماز باید مباح بوده و قصبی نباشد یعنی صاحب مکان راضی باشد که آنجا نماز بخوانیم، همچنین هنگام نماز باید رو به قبله یعنی خانه خدا ایستاد.

نکته:لزومی ندارد که مکان نماز پاک باشد و فقط واجب است قسمتی که پیشانی هنگام سجده کردن  بر آن قرار میگیرد یعنی مهرمان پاگ باشد.(البته به شرط آنکه آن مکان یا لباس یا بدن نمازگزار، خشک باشد، چون در صورت تر بودن یکی از آنها و تماس با یکدیگر، نجاست به بدن یا لباس نمازگزار که باید پاک باشند سرایت میکند و نماز باطل میشود.)

(احکام و نکات مربوط به بدن، لباس و مکان نمازگزار زیاد است، مراجعه کنید به رساله مراجع.)

آموزش نماز خواندن:

حال وارد آموزش خود نماز میشویم. هر مسلمان باید در شبانه روز پنج بار نماز بخواند، ۱-نماز صبح که دو رکعت است ۲-نماز ظهر که چهار رکعت است ۳-نماز عصر که چهار رکعت است ۴-نماز مغرب که سه رکعت است ۵-نماز عشا که چهار رکعت است.

1-نیت:

ابتدا باید نیت داشته باشد،یعنی اینکه قصد داشته باشید برای انجام فرمان خدا  و تقرب به او مثلا نماز صبح بخوانید یا نماز ظهر و گفتن به زبان یا گذراندن از قلب هم نمی خواهد و فقط دانستن کافی است ، طوری که اگر از شما بپرسند چه کار می کنید مثلا بگویید ، دارم دو رکعت نماز صبح می خوانم.

2-گقتن تکبیرة الاحرام:

با گفتن تکبیرة الاحرام وارد نماز میشویم به این صورت که در حالی که رو به قبله ایستاده ایم و در حال آرامش بدن می گوییم: "الله اكبر" یعنی: خدا از همه چیز بزرکتر است، خدا بزرگتر از آن است که در وصف آید.

نکته:مستحب است همزمان با گفتن تکبیرة الاحرام دست ها را تا موازی گوش ها بلند کنیم، طوری که هنگام اتمام ذکر دست ها موازی گوش ها قرار گرفته باشد، نه اینکه دست ها را بلند کنیم بعد بگوییم "الله اکبر". بلند کردن دست ها هنگام گفتن باقی تکبیرهای نماز هم مستحب است.

3-خواندن سوره حمد:

بعد از گفتن تکبیرة الاحرام سوره حمد را می خواند.

سوره حمد به همراه ترجمه:

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمیعنی: به نام خداوند بخشنده بخشایشگر.

اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعالَمِينَیعنی:ستایش مخصوص خداوندی است كه پروردگار جهانیان است.

اَلرَّحْمنِ الرَّحِيْمِیعنی:بخشنده و بخشایشگر است.

مالِكِ يَوْمِ الدِّينِیعنی:خداوندی كه صاحب روز جزا است.

ایاک نَعْبُدُ وَاِياكَ نَسْتَعِينُیعنی:(پروردگارا) تنها تو را می پرستیم وتنها از تو یاری می‏جوییم .

اِهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ یعنی:ما را به راه راست هدایت فرما!

صِراطَ الَّذِينَ اَنْعَمْتَ عََليْهِمْ یعنی:راه كسانی كه آنان را مشمول نعمت خود ساختی.

غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْیعنی: نه راه كسانی كه بر آنان غضب كردی و نه گمراهان!

وَلاَ الظَّالِينَیعنی: و نه گمراهان

4-خواندن یک سوره از قرآن بعد از خواندن سوره حمد:

بعد از خواندن سوره حمد یکی از سوره های قرآن را میخواند مانند سوره توحید.

سوره توحید به همراه ترجمه:

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمیعنی:به نام خداوند بخشنده بخشایشگر.

قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌیعنی:بگو اوست خدای یكتا.

الله الصَّمَدُ یعنی:خدا بی نیاز است و همه به او نیازمند.

لَمْ يَلِدْوَلَمْ يُولَدْیعنی:نه كسی فرزند اوست و نه او فرزند كسی است.

وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُواً اَحَدٌ یعنی:و برای او هیچ گاه شبیه و مانندی نبوده است.

نکته:خواندن سوره حمد در رکعت اول و دوم تمام نمازها واجب است و نمیشود به جای آن سوره دیگری خواند.

نکته: آقایان باید درنماز صبح و مغرب و عشا، حمد و سوره نماز را بلند بخوانند، منظور از بلند خواندن هم این است که صدا دارای جوهر باشد، خانوم ها میتوانند نماز صبح و مغرب و عشا را در صورتی که نامحرم صدایشان را نمیشنود بلند بخوانند، اما چه خانوم ها و چه اقایان باید حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند، یعنی صدایشان جوهر نداشت باشد.

نکته: قسمت هایی از نماز که آهسته خوانده میشود نباید به قدری آهسته باشد که خود فرد صدا خودش را نشنود و همین که صدا جوهر نداشته باشد کافی است. 

نکته:اگر اجزای نماز و سوره ها را حفظ نبودید میتوانید از روی کتاب بخوانید.

نکته:اجزا و سوره هایی که در نماز خوانده میشوند باید به عربی صحیح خوانده شوند.

5-رکوع:

بعد از خواندن سوره حمد و یک سوره از قرآن خم می شود و دست ها را روی زانو ها می گذارید و می گویید: 

"سُبحانَ رَبِّی العَظیمِ وَ بِحَمدِه" یعنی:پاك و منزه است پروردگار بزرگ من و او را سپاس می گویم.

نکته:ذکر دیگری هم می توانید بگویید مثل صلوات یا سه سبحان الله و لی هر ذکری که می گویید باید به اندازه یک سبحان ربی العظیم و بحمده یا سه سبحان الله طول بکشد و کمتر نباشد.

6-قیام بعد از رکوع:

بعد از اتمام ذکر کوع سر از رکوع بر می دارد و می ایستید و یک آن مکث میکند.(گقتن ذکر الله اکبر و ذکر سمع الله لمن حمده در این حال مستحب است.)

نکته:حتما باید در ایستادن  بعد از رکوع مکثی صورت بگیرد(ولو یک آن).

7-سجده:

و بعد به سجده می روید،یعنی سر را روی مهر میگذارد و میگوید:

"سُبحانَ رَبِّیَ الاَعلی وَ بِحَمدِه"یعنی:پاك و منزه است خداوند بلند مقام من و او را سپاس می گویم.

نکته:در حالت سجده باید هفت موضع از بدن روی زمین قرار داشته باشد و هنگام گفتن ذکر از زمین جدا نشود، این هفت موضع عبارتند از: پیشانی،کف دو دست،زانو ها،و نوک دو انگشت شصت پا(یعنی قسمت زیر ناخن نه قسمتی که هنگام ایستادن روی زمین قرار میگیرد.)

نکته:ذکر دیگری هم می توانید بگویید مثل صلوات یا سه سبحان الله ولی هر ذکری که می گویید باید به اندازه یک سبحان ربی الاعلی و بحمده یا سه سبحان الله طول بکشد و کمتر نباشد.

8-نشستن بعد از سجده اول:

بعد از گفتن ذکر سجده اول، سر از سجده برمیدارد و می نشیند و یک آن مکث میکند. (در این حال گفتن ذکر الله اکبر و ذکر اسغفرالله ربی واتوب الیه مستحب است.)

نکته:حتما باید در نشستن بعد از سجده مکثی صورت بگیرد(ولو یک آن).

9-سجده دوم:

بعد از نشستن دوباره به سجده می رود و ذکر سجده میگوید و دوباره سر از سجده برداشته و می نشیند و یک ان مکث می کند و بعد پا می شود.

10-نشستن بعد از سجده دوم:

بعد از گفتن ذکر سجده دوم، سر از سجده برمیدارد و می نشیند و یک آن مکث میکند. (در این حال گفتن ذکر الله اکبر مستحب است.)

نکته:روش صحیح بجا آوردن رکوع و سجود و اذکار نماز

نکته مهم در اذکار نماز ازجمله در ذکر  رکوع و سجده این است که این ذکر ها نباید در حال حرکت گفته شوند و حتما باید در حالی که بدن در حال آرامش است گفته شوند،و اگر عمدا در حال حرکت گفته شوند نماز باطل می شود. برای مثال در رکوع ابتدا باید به قدر رکوع خم شد و پس از آرام گرفتن بدن شروع به گفتن ذکر رکوع کرد و پس از اتمام کامل ذکر رکوع، سر از رکوع برداشت و ایستاد و مکثی کرد و (اگر میخواهد تکبیر مستحب را بگوید) در حال آرامش بدن بگوید الله اکبر و بعد از اتمام ذکر به سجده برود و بعد از قرار گرفتن پیشانی بر روی مهر و در حال اتصال هفت موضع بدن به زمین ذکر سجده را بگوید و بعد ازاتمام ذکر سجده، سر از سجده بردارد و مکثی بکند و (اگر میخواهد تکبیر مسحب را بگوید) در حال آرامش بدن بگوید الله اکبر و دوباره به سجده برود.

نکته:تکبیرهای هنگام ایستادن و بین دو سجده مستحب است ولی اگر یخواهد آنها رابگوید، آنها هم باید در حال آرامش بدن گفته شوند.

نکته:فقط ذکر  "به حول الله و قوته اقوم و اقعد" که مستحب است هنگام پا شدن در نماز گفته شود را میشود در حال حرک گفت. 

رکعت دوم:

بعد از اینکه سر از سجده دوم برداشت دوباره پا میشود و می ایستد و سوره حمد را می خواند و بعدش یک سوره از قرآن مانند سوره  توحید. 

11-قنوت(دعای دست):

و بعد دست ها را بالا می آورد و دعا می کند.مثلا این دعا را می خواند:

"رَبُّنا آتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَه وَ فِی الاخِرَةِ حَسَنَه وَ قِنا عَذابَ النّار"

یعنی:خداوندا در دنیا و در سرای دیگر به ما نیكی مرحمت فرما و ما را از عذاب دوزخ نگه دار.

نکته:در قنوت میتواند هر دعای دیگری را بخواند یا صلوات بفرستد که از بهترین دعا هاست یا ذکر بگوید.

نکته:خواندن قتون(دعای دست) مستحب است و شخص میتواند در صورت نداشتن وقت یا علت دیگر آن را ترک کند، اما توجه داشته باشید که در صورت ترک آن ثواب زیادی را از دست میدهید و خوب است خواندن آن بدون عذر ترک نشود، در روایت داریم دعا مغز عبادت است.

بعد دوباره به رکوع می رود و ذکرش را میگوید و سر از رکوع برداشته و به سجده می رود و دو سجده را با اذکارش به جا می آورد.

12-تشهد:

و بعد می نشیند و تشهد می خواند،میگوید:

اَشْهَدُ اَنْ لااِلهَ اِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُیعنی: گواهی می دهم هیچ كس شایسته پرستش جز خداوند نیست یگانه است و شریك ندارد.

وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُیعنی:و گواهی می دهم محمد بنده و فرستاده اوست.

اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآل مُحَمَّد یعنی:خداوندا! درود بفرست بر محمد (ص) و اهل بیت او.

13:سلام:

و اگر نمازی که میخواند مانند نماز صبح دو رکعتی بود،سلام می دهد،میگوید:

اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُیعنی:سلام بر تو ای پیغمبر و رحمت خدا و بركات او بر تو باد.

اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِاللهِ الصّالِحين یعنی:سلام بر ما وبر تمام بندگان صالح خدا.

اَلسَّلامُ عَلَيْکُم وَ رَحمةُ اللهِ وَ بَرَکاتُ یعنی:سلام بر شما ای جمعیت نمازگزاران و رحمت و بركات او بر شما باد.

با گفتن سلام، نماز تمام شده و از نماز بیرون می آید.

نکته: از سه سلام نماز گفتن سلام اول "اَلسَّلامُ عَلَيْكَ اَيُّهَا النَّبِىُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُ " مستحب است و میشود آن را نگفت، از دو سلام بعدی هم هر کدام را که بگوید کافی است، مثلا اگر بعد از خواندن تشهد فقط بگوید "اَلسَّلامُ عَلَيْکُم وَ رَحمةُ اللهِ وَ بَرَکاتُ" کافی است و نماز صحیح است، بنا بر این اگر کسی عجله دارد یا میخواهد نماز را سبک تر بخواند میتواند فقط یکی از دو سلام آخر را بگوید،اما توجه داشته باشید که در صورت نگفتن سه سلام ثواب زیادی را از دست میدهید و خوب است که انسان بدون عذر گفتنشان را ترک نکند.

نکته:گفتن سه تکبیر در انتهای نماز جزو تعقیبات نماز است.

رکعت سوم:

14-تسبیحات اربعه(تسبیحات چهارگانه):

اگر نماز مغرب که سه رکعتی است یا نماز ظهر و عصر یا عشا بود که چهار رکعتی است بعد از تشهد رکعت دوم نماز، دیگر سلام نمیدهد و پا می شود و می ایستد و تسبیحات اربعه را میخواند،سه بار می گوید:

"سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ للهِ وَلااِلهَ اِلاّ اللهُ وَاللهُ اَكْبَر"

یعنی:پاك و منزه است خداوند و حمد و ستایش مخصوص اوست و معبودی جز او نیست و خداوند بزرگتر از آن است كه به وصف آید.

نکته:انسان مخیر است تسبیحات اربعه را یک بار یا سه بار بگوید،اما دو بار کافی نیست،اگر دو بار گفت حتما باید بار سوم هم بگوید، اگر کسی عجله دارد یا گفتن سه مرتبه برایش دشوار است میتواند یک بار بگوید اما توجه داشته باشید که اگر انسان گفتن دو بار دیگر را ترک کند ثواب زیادی را از دست میدهد و بهتر است گفتنشان را ترک نکند.

نکته: تسبیحات اربعه را چه خانوم ها و چه اقایان باید آهسته بگویند یعنی صدایشان جوهر نداشته باشد ولی نباید به قدری آهسته باشد که خودشان نشنوند.

و بعد دوباره رکوع و دو سجده را با اذکارش به جا می آورد و بعد اگر نماز سه رکعتی بود مانند نماز مغرب، بعد از سجده دوم مینشیند و تشهد را میخواند و یعد از تشهد، سلام می دهد و نماز تمام می شود.

رکعت چهارم:

ولی  اگر نماز چهار رکعتی بود مانند نماز ظهر و عصر و عشا در رکعت سوم بعد از سجده دوم  تشهد و سلام را نمیخواند و دوباره می ایستد و یک بار دیگر تسبیحات اربعه را سه بار میگوید.

"سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ للهِ وَلااِلهَ اِلاّ اللهُ وَاللهُ اَكْبَر"

یعنی:پاك و منزه است خداوند و حمد و ستایش مخصوص اوست و معبودی جز او نیست و خداوند بزرگتر از آن است كه به وصف آید.

و بعد رکوع و بعد از آن دو سجهده را با اذکارشان به جا می آورد و بعد تشهد و سلام را میخواند و نمازش تمام می شود.

نکته:از جمله چیز هایی که نماز را باطل میکند یکی این است که انسان رویش را از سمت قبله برگرداند، همچنین صحبت کردن در نماز موجب بطلان نماز است، همچنین چیز هایی که وضو را باطل میکند مانند خوابیدن، خارج شدن ادرار و باد از بدن نماز را باطل می کند.

تعقیب نماز:

یکی از اعمال مستحبی که بسیار بر آن تاکید شده است تعقیب نماز است، تعقیب نماز به این معنا است که فرد پس از اتمام نماز بلافاصله از جایش برنخیزد و در حالی که رو به قبله نشسته است مدتی با دعا راز و نیاز گفتن اذکار و تلاوت قرآن، مخصوصا ادعیه و اذکاری که  دستور داده شده است نماز را دنبال کند.

از جمله بهترین تعقیبات نماز که بسیار به آن سفارش شده است تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیه است.به این صورت که فرد پس از اتمام نماز سی و چهار مرتبه الله اکبر بگوید، سی و سه مرتبه الحمدلله بگوید و سی و سه مرتبه سبحان الله.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند:« تسبیح فاطمه زهرا بعد از هر نماز، نزد من از هزار رکعت نماز در هر روز محبوب‌تر است.» 

و نیز فرمودند:« تسبیح زهرا علیهاسلام صد ذکر است ولی در میزان سنجش اعمال، هزار ذکر محسوب می‌گردد، شیطان را دور و خدای تعالی را راضی می کند. ما همانطور که به بچه‌های خود دستور می دهیم نماز بخوانند، دستور می دهیم تسبیح فاطمه را بگویند.»

همچنین گفتن یکبار لااله الا الله بعد از اتمام تسبیحات حضرت زهرا سلام الله مستحب است، امام صادق در ابن باره میفرماید:«کسی که تسبیح فاطمه زهرا را درست بعد از نماز واجب و قبل از برخاستن از سجاده بگوید، و آن را به گفتن لااله الا الله ختم کند، خدای تعالی او را می آمرزد.»

از دیگر تعقیبات سفارش شده هم سجده شکر است، به این صورت که فرد به سجده برود و سه بار بگوید شکرًلله یا شکرً یا فقط یه نیت شکر سر را بر مهر بگزارد.